Siirry sisältöön

Ná Kela ovddut nuppástuvvet jagi 2023

Saame | 2.1.2023
Jagi álggus bohtet fápmui láhkanuppástusat, mat váikkuhit Kela ovdduide. Hattiid loktaneami dihte maiddái ovdduid meriid loktet eanet go dábálaččat. Loga dás, mo mánnábearrašiid, studeanttaid, bargguhemiid ja ealáhatolbmuid doarjagat nuppástuvvet.
Kuuntele artikkeli
""

Loga artihkkala anárašgillii
Loga artihkkala nuortalašgillii
Loga artihkkala suomagillii

1. Mánnábearrašat. Vánhemiidbeaiveruđaid unnimus vejolaš meriide ja mánáiddikšun doarjagiidda bohtet 4,2 % bajádusat jagi álggus. Lassin priváhta divššu doarjagis dikšunlasi oppalaš mearri bajiduvvo 100 euroin 1.3.2023 rájes.  Mánáidruđa oktofuolaheaddjibajádusa mearri stuorru 5 euro jagi 2023 áigái. Ealihandoarjaga ja ealihanveahki mearit bajiduvvojit 8,3 %. Loga lasi mánnábearrašiid ovdduin.

2. Studeanttat. Oahppodoarjaga boahtorájit loktanit 20 %. Studeanta sáhttá dinet 18 720 euro, jos son lokte oahppodoarjaga 9 mánotbajis. Oahpporuđaide bohtet 4,2, % bajádusat 1.8.2023. Oahpporuđa fuolaheaddjibajádussii boahtá 10 euro bajádus jagi 2023 áigái. Allaskuvlastudeanta dearvvašvuođadikšomáksu stuorru ovttain euroin 36,80 euroi lohkanbajis.  Loga lasi studeanttaid ovdduin.

3. Bargguheamit. Bargguhisvuođadorvvus boahtá fápmui ođđa nuppástusdorvu badjel 55-jahkásaččaide, geat leat eret celkon. Studeren bargguhisvuođaoajuin álkidahtto. Bargguheame ng. ealáhatbohcci ahkerádji loktana ja vejolašvuohta bargguhisvuođabeaiveruđa lassebeivviide vuolgá obban eret jagi 1965 dahje dan maŋŋá riegádan olbmuin. Vuođđobeaiveruđa ja bargomárkandoarjaga mearit bajiduvvojit 1,49 e/bv. Ođđa mearri lea 37,21 e/bv. Bargguhisvuođadorvui máksojuvvon mánnábajádusaid mearit sturrot 20 % jagi 2023 áigái.  Loga lasi bargguhemiid ovdduin.  

4. Ealáhatolbmot. Álbmotealáhahkii, dáhkádusealáhahkii ja ealáhaga oažžu dikšundoarjagii boahtá 4,2 % indeaksabajádus. Dievas álbmotealáhat okto ássi olbmui lea 1.1.2023 rájes 732,67 e/mb ja dáhkádusealáhat 922,42 e/mb. Kela dárkkista ealáhagaid ja dikšodoarjaga euromeriid sierranas ohcamuša haga. Ealáhaga oažžu ássandoarjagis dohkálaš ássangoluid stuorámus vejolaš mearri stuorru 7,8 %. Liggengoluid dohkkehit ássangollun 57 % eanet go ovdal.  Loga lasi ealáhatolbmuid ovdduin.

5. Doarjagat, mat laktásit buohcamii. Váldooassi dutkamušaid ja divššu goluid Kela-buhtadusain, maid priváhta doavttir lea mearridan, vulget eret. Boahttevuođas Kela buhtada mátkkiid priváhta dearvvašvuođafuolahussii dušše, jos dikšu man doppe oažžu lea Kela-buhttenvuloš. Dálkkasgoluid jahkásaš iežasvástu (dálkkasgáhttu) lea 592,16 euro dahje seammago jagi 2022. Buohcanbeaiveruđa sihke veajuiduhttin- ja spesiáladikšoruđa unnimus vejolaš mearit loktejuvvojit 1,28 e/bv. Oassebuohcuvuođabeaiveruhtii ja veajuiduhttinruhtii bohtet lasi heivehan vejolašvuođat.   Loga lasi doarjagiin, mat laktásit buohcamii.

6. Áigáiboahtindoarjja. Doarjja loktejuvvo álbmotealáhatindeavssa mielde 4,2 %:in. Okto orru vuođđooassi loktana 22,14 euroin 555,11 euroi mánotbajis. Lassin vuollel 18-jahkásačča vuođđooassi loktejuvvo 10 %:in jagi 2023 áigái. Máná vuođđooasi mearri áigáiboahtindoarjagis lea 327,51–421,88 e/mb, dasa váikkuhit máná ahki ja oarbiniid mearri. Loga lasi áigáiboahtindoarjagis.

7. Almmolaš ássandoarjja ja elrávnnji hatti loktaneapmi.  Almmolaš ássandoarjagis dohkálaš ássangoluid stuorimus vejolaš mearri loktana eallingoasttádusindeavssa mielde. Ovdamearkka dihte Helssegis okto ássi olbmui sáhttit dohkkehit ássangoluid jagi 2023 eanemusat 582 e/mb (537 e/mb jagi 2022). Sierranas liggengolut ja sierraviesu dikšungolut dohkkehuvvojit ássangollun 57 % eanet go ovdal. Lassin gaskaboddosaš elrávdnjedoarjja veahkeha olbmuid, geain leat unna boađut, stuorra elrávdnjegoluin ođđajagi-cuoŋománus 2023. Loga lasi ássama doarjagiin ja elrávdnjedoarjagis.

8. Doarjagat, mat laktásit koronai. Njoammudávdabeaiveruđa mieđiheami guoski gaskaboddosaš nuppástusat nohket 31.12.2022. Njoammudávdabeaiveruđa oažžun eaktuda fas mearrádusa, man lea dahkan njoammudávddain vástideaddji doavttir. Kela máksá ainge buhtadusa priváhta dearvvasvuođafuolahusas dahkkojuvvon koronaiskosiin ja iskosiidda dahje boahkuhemiide dahkkojuvvon mátkkiin. Buhtadusa sáhttá oažžut 30.6.2023 rádjai. Loga lasi koronanuppástusain (suomagillii).

  • Mistä haluaisit lukea?

    Ehdota juttuideaa Kelan Elämässä-median toimitukselle.